ទម្រង់ល្ខោនគែន សិល្បៈដែលប្រជាពលរដ្ឋមិនធ្លាប់ស្គាល់

2017-12-13 07:58:13
ចំនួនមតិ 0 | ចំនួនចែករំលែក 0

ចន្លោះមិនឃើញ

សិល្បៈល្ខោនគែន ប្រិយមិត្តមិនធ្លាប់បានស្គាល់ និងមិនសូវបានទស្សនាឡើយ។ ពលរដ្ឋខ្មែរភាគច្រើនធ្លាប់តែឃើញរបាំគែន តែប្រហែលមិនដែលបានឃើញល្ខោនគែនទេ! ចង់ដឹងថាល្ខោនគែនខ្មែរមានលក្ខណៈល្អពិសេសយ៉ាងណាខ្លះ?

ល្ខោនគែនជាទម្រង់សិល្បៈបុរាណមួយមានវត្តមានក្នុងព្រះបរមរាជវាំងក្នុងរាជព្រះបាទនរោត្តមសីហនុ (ព្រះបរមរតនកោដ្ឋ) ក្នុងឆ្នាំ ១៩៤១ ដល់១៩៥៥។ ល្ខោនគែនជាទម្រង់ល្ខោនច្រៀងរាំបែបបុរាណ ដែលរាំដោយមនុស្សស្រីសុទ្ធ។ ចំណែកអ្នកសម្តែងត្រូវច្រៀង និងនិយាយខ្លួនឯង ដោយយកកាយវិការរបស់ល្ខោនព្រះរាជទ្រព្យជាក្បាច់បាតរបស់ខ្លួន។

ដោយឡែកគែនជាឧបករណ៍ផ្លុំ គេសង្កេតឃើញថាមានប្រើក្នុងអម្បូរមនខ្មែរ ដែលនៅប្រើភាគច្រើនមានតែអ្នកដែលនៅតំបន់ភ្នំប៉ុណ្ណោះ។ គែនជាឧបករណ៍ធ្វើដោយឫស្សីតូចមកបិតផ្អឹបគ្នា មានរូបរាងវែងខ្លី។ បច្ចុប្បន្នឧបករណ៍នេះបានក្លាយជាឧបករណ៍តំណាងរបស់ជនជាតិឡាវទៅហើយ។ ប្រវត្តិល្ខោនគែន

តាមឯកសារបង្ហាញថា វត្តមាន ល្ខោនគែនក្នុងទឹកដីកម្ពុជា មានតែការនិទានតគ្នាពីរូចាស់ៗនៃក្រុមរបាំព្រះរាជទ្រព្យដែលធ្លាប់បានហាត់រៀនប៉ុណ្ណោះ។ ដោយចាស់ទុំបានរៀបរាប់ថា មានគ្រូល្ខោនគែនជនជាតិឡាវ៤នាក់ឈ្មោះ ឃុន សុំជីង, ឃុន ប៊ួ, ឃុន អេន និងឃុន ផែន បានមកបង្ហាត់ល្ខោននេះដល់សិល្បការិនីខ្មែរក្នុងព្រះបរមរាជវាំងក្នុងអំឡុងឆ្នាំ១៩៤៥។

ល្ខោននេះមានលក្ខណៈខុសប្លែកអំពីល្ខោនឡាំរបស់ឡាវ ដែលការសម្ដែងនៅក្រុងវៀងច័ន្ទ និងទីដទៃទៀតក្នុងប្រទេសឡាវសព្វថ្ងៃ ដែលអ្នកសម្តែងមានស្រីមានប្រុស ហើយយកឧបករណ៍គែនទៅប្រគំជាមួយវង់តន្រ្តីសម័យ។ ចំណែកកម្ពុជាសម្ដែងតែស្រីសុទ្ធ ហើយប្រើគែនជាមួយឧបករណ៍តន្រ្តីបុរាណខ្មែរ។

ឧបករណ៍តន្ត្រី

-គែនចំនួន៤ (គែនពីសំឡេងធំគ្រល ទៅសំឡេងតូចស្រួយ)

-រនាតធុង

-រនាតឯក

តាខេ(ក្រពើ) ទ្រអ៊ូ ទ្រសោ ទ្រឆេ ក្រាប់ ឈឹង ស្គរថូនរមនា សម្ភោរ ដែលភាគច្រើនប្រគុំជាភ្លេងមហោរី ដោយខ្ចីបទនោះមកសម្ដែង។

សម្លៀកបំពាក់

គេស្លៀកពាក់បែបបុរាណ ដូចល្ខោនបុរាណដែរ ប៉ុន្តែប្រើគ្រឿងតូចៗ គឺស្លៀកសំពត់ក្បិន ឬសំពត់សម្លុយ ឯអាវវិញពាក់អាវដៃវែងឬខ្លីរឹបរាង និងបង់ក្រមា។ ចំណែកសក់ជួនកាលគេក៏បួងសក់ រួចដាក់ផួងផ្កា។

ក្នុងឯកសារបានបញ្ជាក់ថាល្ខោនគែននេះគេសម្ដែងតែព្រះបរមរាជវាំងសម្ដែង ដើម្បីកែកម្សាន្ត ឬពិធីបុណ្យនៃព្រះរាជវាំងតែប៉ុណ្ណោះ ដូច្នេះហើយទើបមានអ្នកស្គាល់ ឬចេះចាំទម្រង់នេះតិចតួចណាស់។

រហូតមកដល់ឆ្នាំ២០០០ ទើបគណៈកម្មការស្រាវជ្រាវរប្បធម៌នៃក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈដែលមានលោក ពេជ្យ ទុំក្រវិល ជាប្រធាន និងដោយមានជំនួយពីអង្គការ UNESCO បានរៀបចំកម្មវិធី នេះឡើង។ កម្មវិធីនោះបានអញ្ជើញគ្រូដែលធ្លាប់បានហាត់ល្ខោនគែននេះនៅព្រះបរមរាជវាំងពីជំនាន់មុនមានអ្នកគ្រូធាយ និងអ្នកគ្រូ អ៊ុន បូ ឲ្យមកបង្ហាត់បង្រៀនសិល្បការិនីផ្នែករបាំបុរាណនៃនាយកដ្ឋានសិល្បៈហើយបានលើកយកអន្លើមួយនៃរឿងក្រៃថោងមកសម្តែងជួនភ្ញៀវជាតិនិងអន្តរជាតិទស្សនាក្នុងទិវាវប្បធម៌នោះនៅរោងមហោស្រពចតុមុខ។ ដកស្រង់ពីសៀវភៅតន្រ្តីរបាំនិងល្ខោនខ្មែរ របស់ លោកឆេង ផុង និង លោកពេជ្យទុំ ក្រវិល បោះពុម្ពឆ្នាំ២០០៦៕

អត្ថបទៈ ស្រីអូន