កុំចេះតែរិះគន់ទង្វើរបស់គេ ប្រសិនអ្នកពុំទាន់មានគំនិតល្អជាអ្វីដែលគេធ្វើ

2019-06-07 03:06:00
ចំនួនមតិ 0 | ចំនួនចែករំលែក 0

ចន្លោះមិនឃើញ

ការរិះគន់មិនមែនសុទ្ធតែមានន័យអវិជ្ជមាននោះទេ ហើយអ្នករិះគន់ក៏មិនសុទ្ធតែជាមនុស្សល្អឥតខ្ចោះនោះដែរ។ នៅក្នុងសង្គមសព្វថ្ងៃគេសង្កេតឃើញថា អ្នកដែលខំធ្វើ តែងចង់បានការសរសើរ មិនត្រូវការការរិះគន់ រីឯអ្នកមើលឃើញពីកំពុងឆ្គងនៃទង្វើ ចូលចិត្តរិះគន់ច្រើនជាងសរសើរ ដោយអាងថា រិះគន់ដើម្បីឲ្យមានការកែលម្អ។ ហេតុនេះហើយបានជាមានពាក្យមួយថា អ្នកថាចាំតែថា ឯអ្នកធ្វើចេះតែធ្វើ និងពាក្យថា មើលឃើញតែកំហុសអ្នកដទៃ មើលមិនឃើញកំហុសខ្លួនឯង។ បើតាមការលើកឡើងរបស់លោក ឆឺឈីល (Winston Churchill ) ថា ការរិះគន់អាចនឹងមិនទទួលយក ប៉ុន្តែវាចាំបាច់ត្រូវតែមាន។ វាជួយបំពេញបន្ថែមចំណុចខ្វះខាត ដែលប្រៀបបាននឹងការព្យាបាលជំងឺក្នុងខ្លួនមនុស្សដែរ។ ប្រសិនបើរិះគន់ទាន់ពេល ហានិភ័យនឹងត្រូវបញ្ចៀស ប៉ុន្តែបើវាត្រូវបានបិទខ្ទប់មិនឲ្យមាន គ្រោះថ្នាក់នឹងរាលដាល។

រីឯមួយឃ្លាទៀតពីលោក វីលៀម សមើសេត ម៉ូខាម (W. Somerset Maugham) អ្នកនិពន្ធសញ្ជាតិអង់គ្លេសមានសេចក្ដីថា មនុស្សសួររកការរិះគន់ ប៉ុន្តែគេតែងចង់បានតែការសរសើរប៉ុណ្ណោះ។ ក្រៅពីនេះនៅមានសម្រង់សម្ដីដែលនិយាយពីការរិះគន់ជាច្រើនទៀតរបស់មនុស្សល្បីៗ ដែលបញ្ជាក់ថាការរិះគន់ត្រូវតែមាន មិនអាចអត់បាន។

រិះគន់ដើម្បីស្ថាបនា

តើការរិះគន់របៀបណា ទើបអាចឲ្យគេទទួលយកបាន និងមិនធ្វើឲ្យគេអន់ចិត្ត?

ខ្ញុំមិនហ៊ានផ្ដល់ចម្លើយជាក់លាក់ណាមួយនោះទេ ក៏ប៉ុន្តែខ្ញុំនឹងផ្ដល់ចំណុចគួរពិចារណាខ្លះៗ ដើម្បីឈ្វេងយល់ដោយខ្លួនឯង។ បើគេនិយាយពីការរិះគន់ ជាទូទៅគេចែកវាចេញជាពីរផ្នែកផ្សេងគ្នាគឺ រិះគន់ដើម្បីស្ថាបនា និងរិះគន់ជាន់ពន្លិច។ ហើយគេសម្គាល់ការរិះគន់ទាំងពីនេះដោយរបៀបណា? ខាងក្រោមនេះជាលក្ខណៈសម្គាល់ខ្លះៗដែលដកស្រង់ចេញពី គេហទំព័របរទេសល្បីៗមួយចំនួន៖

រិះគន់ដើម្បីស្ថាបនា (Constructive Criticism)

ការរិះគន់បែបស្ថាបនា តែងឆ្លើយនូវសំណួរមួយថា តើខ្ញុំគួរធ្វើអ្វីបន្ថែមទៀតទើបវាប្រសើរ? ដើម្បីឆ្លើយសំណួរនេះបាន ទាល់តែអ្នករិះគន់ឈរលើមូលដ្ឋានគ្រឹះមួយរឹងមាំសិន បានន័យថា បើប្រុងរិះគន់គេពាក់ព័ន្ធរឿងអ្វីមួយទាល់តែ អ្នករិះគន់យល់ពីរឿងនោះសិន មិនមែនចេញមកទាំងទទឹងទិសទេ ត្រូវប្រាប់អ្វីដែលជាចំណុចខ្វះខាត ហើយប្រាប់ពីរបៀបធ្វើឲ្យប្រសើរឡើង ហើយត្រូវផ្អែកលើប្រភពឲ្យបានច្បាស់លាស់ផង។

មានហេតុ និងផលត្រឹមត្រូវ ជារឿងចាំបាច់ក្នុងការរិះគន់។ ហេតុអ្វីបានជាគេនៅខ្វះខាត ហេតុអ្វីបានជាត្រូវការបំពេញចំណុចនេះ ឬចំណុចនោះបន្ថែម តើចំណុចដែលត្រូវបំពេញបន្ថែមវាមានតម្លៃជារួម និងសំខាន់ក្នុងកិច្ចការនោះប៉ុណ្ណា?

ត្រូវចេះមើលសមត្ថភាពរបស់អ្នកដែលត្រូវរិះគន់ផង អ្វីដែលអ្នករិះគន់លើកឡើង ជួនកាលលើសលប់ពេក ហួសពីសមត្ថភាព ហួសពីកិច្ចការដែលគេត្រូវធ្វើ មិនត្រឹមត្រូវតាមស្ថានភាពជាដើម។ ដូច្នេះមិនត្រូវហួសហេតុពេកទេ។

ចំណុចពិសេសមួយទៀតគឺ មិនគិតតែរិះគន់សុទ្ធទេ មានសរសើរ និងលើកទឹកចិត្តដែរ។ លើសពីនេះក៏អាចព្យាយាមជួយជ្រោមជ្រែងតាមគ្រប់រូបភាព ក្នុងចេតនាជួយឲ្យមានការរីកចម្រើន។

ការរិះគន់ដើម្បីជាន់ពន្លិច (Destructive Criticism)

ស្ដែងចេញពីចរិត ឬគំនិតផ្ទាល់ខ្លួន ច្រើនជាងបទពិសោធន៍ និងគ្មានមូលដ្ឋាន
ច្រើនតែបន្ទោស និងបង្ហាញឲ្យឃើញពីចំណុចអាក្រក់ៗ
ផ្ដោតតែលើ ការធ្វើយ៉ាងម៉េចឲ្យត្រូវ និងល្អប្រសើរ
ចំណុចត្រូវមានតិចតួចណាស់ (ព្រោះមានតែចំណុចខ្វះខាត)

ការរិះគន់របៀបនេះ អាចកើតចេញពីការច្រណែន ខឹង និងមានបំណងផ្ចាញ់ផ្ចាល។ វាមិនអាចធ្វើឲ្យមានការរីកចម្រើនទេ ផ្ទុយមកវិញបង្កតែភាពអវិជ្ជមានរវាងបុគ្គល ស្ថាប័ន បក្សពួកក្រុម ឬទំនាស់ក្នុងនយោបាយជាដើម។

យ៉ាងណាក៏ដោយ អ្នកដែលមិនពេញចិត្តនឹងការរិះគន់ ទោះបីរិះគន់ក្នុងរូបភាពណាមួយ ក៏គេមិនព្រមទទួលយកដោយសុខចិត្តឡើយ ហើយព្យាយាមបិទខ្ទប់ការរិះគន់មិនឲ្យមាន ឬព្យាយាមបដិសេធរាល់ការរិះគន់ បើទោះបីខ្លួនខ្វះខាតច្រើនក៏ដោយ។ ការបើកឲ្យមានការរិះគន់ បានន័យថា បើកឲ្យមានការសរសើរលើកតម្កើងតែមួយមុខប៉ុណ្ណោះ កុំរិះគន់ឲ្យសោះ ។

អត្ថបទបន្ទាប់នឹងនិយាយពីរបៀបរិះគន់ដោយមានប្រសិទ្ធភាព និងគុណសម្បត្តិនៃមតិរិះគន់ និងការប្រឈមនឹងការរិះគន់។

អត្ថបទ៖ ឈិន ធារ៉ាត់