កម្ពុជា ទទួលបានឯករាជ្យក្នុងឆ្នាំ១៩៥៣! ចុះប្រទេសអាស៊ានផ្សេងទៀត?

2023-11-08 07:26:03
ចំនួនមតិ 0 | ចំនួនចែករំលែក 0

ចន្លោះមិនឃើញ

ប្រទេសកម្ពុជា បានទទួលឯករាជ្យនៅថ្ងៃទី៩ វិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៥៣ បន្ទាប់ពីបារាំងបានដាក់អាណានិគម ប្រមាណ ៩០ឆ្នាំ។ បើនិយាយពីតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ គឺប្រទេសសឹងតែទាំងអស់ហើយ សុទ្ធតែធ្លាប់ធ្លាក់ក្រោមការត្រួតត្រារបស់បរទេស លើកលែងតែប្រទេសថៃ ដែលគ្រាន់តែទទួលរងឥទ្ធិពលបន្តិចបន្តួចប៉ុណ្ណោះ។

ខាងក្រោមនេះ គឺជាកាលបរិច្ឆេទខ្លះៗ នៃប្រទេសក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ ដែលបានធ្លាក់ក្រោមអាណានិគមបរទេស និងការទទួលបានឯករាជ្យ៖

១. ទីម័រខាងកើត

-ទសវត្សរ៍ឆ្នាំ ១៦០០៖ ព័រទុយហ្គាល់ ចូលកាន់កាប់ទីម័រ ដោយយកប្រទេសនេះ ធ្វើជាកន្លែងជំនួញ និងជាប្រភពច័ន្ទន៍ក្រស្នា។

-ឆ្នាំ១៧៤៩៖ ទីម័រត្រូវបានបំបែកក្រោយសង្គ្រាមរវាងព័រទុយហ្គាល់ និងហូរឡង់។ ក្នុងនោះ ព័រទុយហ្គាល់ កាន់កាប់ដីនៅផ្នែកខាងកើត។

-ឆ្នាំ១៩៤២៖ ជប៉ុនចូលឈ្លានពាន ហើយកាន់កាប់ទីម័រខាងកើតបានទាំងស្រុងរហូតដល់ឆ្នាំ ១៩៤៥។

-ឆ្នាំ១៩៧៥៖ ឥណ្ឌូណេស៊ី ចូលឈ្លានពានទីម័រខាងកើត ក្រោមហេតុផលថាប្រយុទ្ធនឹងកុម្មុយនិស្ត។ ទីម័រត្រូវបានដាក់បញ្ចូលជាខេត្តទី២៧ របស់ឥណ្ឌូណេ ស៊ី។

-ឆ្នាំ២០០២៖ ទីម័រខាងកើត ទទួលបានឯករាជ្យពីឥណ្ឌូណេស៊ី។

២. ហ្វីលីពីន

-ឆ្នាំ ១៥៤២៖ អេស្ប៉ាញបានដាក់ឈ្មោះប្រជុំកោះនៅភាគខាងកើតនៃតំបន់អាស៊ីគ្នេយ៍ថា «ហ្វីលីពីន» បន្ទាប់ពីបានទៅដល់។

-ឆ្នាំ ១៥៧១៖ អេស្ប៉ាញបង្កើតក្រុងម៉ានីល។

-ត្រឹមឆ្នាំ ១៦០០៖ អេស្ប៉ាញ បានគ្រប់គ្រងប្រជុំកោះហ្វីលីពីន ស្ទើរតែទាំងអស់។

-ឆ្នាំ១៨៩៨៖ ហ្វីលីពីន ធ្លាក់ក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់អាមេរិក។

-ឆ្នាំ ១៩៤១៖ ជប៉ុន កាន់កាប់ហ្វីលីពីន រហូតដល់ឆ្នាំ១៩៤៤ ប៉ុន្តែត្រូវបានកាន់កាប់មកវិញដោយអាមេរិក។

-ឆ្នាំ ១៩៤៦៖ ហ្វីលីពីនទទួលបានឯករាជ្យពេញលេញ។

៣. ឥណ្ឌូណេស៊ី

-ឥណ្ឌូណេស៊ី ធ្លាក់ក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ហូរឡង់ ជាជំហានៗ ក្នុងនោះ៖ ពីឆ្នាំ ១៦០៥ ដល់ ១៧៩៩ ក្រោមរូបភាពជាអាណានិគម «Dutch East Indies» ហើយនៅឆ្នាំ១៨២៥ ទើបហូរឡង់ ដាក់ឥណ្ឌូណេស៊ី ក្រោមរដ្ឋអំណាចរបស់ខ្លួនតែម្តង។

-ឆ្នាំ១៩៤២៖ ជប៉ុន ចូលកាន់កាប់ឥណ្ឌូណេស៊ី រហូតដល់ឆ្នាំ ១៩៤៥។

-ឆ្នាំ ១៩៤៥៖ ចលនាតស៊ូដើម្បីឯករាជ្យរបស់ឥណ្ឌូណេស៊ី ទទួលបានជោគជ័យ ហើយប្រកាសបង្កើតសាធារណរដ្ឋ។ ហូរឡង់ ទទួលស្គាល់ឯករាជ្យ ឥណ្ឌូណេស៊ី ក្នុងឆ្នាំ១៩៤៩។

៤. មីយ៉ាន់ម៉ា (ភូមា)

-ភូមា ធ្លាក់ក្រោមអាណានិគមរបស់អង់គ្លេស ក្នុងឆ្នាំ១៨៨៥ ក្រោយសង្គ្រាម Anglo- Burmese លើកទី៣ ដោយនៅពេលនោះ អង់គ្លេសដណ្តើមយក ក្រុង Mandalay បាន។

-ឆ្នាំ ១៩៤៨ ភូមាទទួលបានឯករាជ្យពីអង់គ្លេស។

៥. ម៉ាឡេស៊ី, ៦. សិង្ហបុរី និង ៧. ប្រ៊ុយណេ

-អង់គ្លេស បង្កើតជាសិង្ហបុរី ក្នុងឆ្នាំ១៨១៩។

-គិតពីឆ្នាំ ១៨៧៤ ដល់ ១៩១៤ អង់គ្លេស បានកាន់កាប់ Penang, សិង្ហបុរី, ច្រក Malacca និងឧបទ្វីបម៉ាឡេ។

-ឆ្នាំ ១៩៥៧ រដ្ឋម៉ាឡេ បានចរចា និងទទួលឯករាជ្យពីអង់គ្លេស ហើយបង្កើតជាសហព័ន្ធម៉ាឡេស៊ី។ -ឆ្នាំ ១៩៦៣៖ Penang, Malacca, Sabah, Sarawak, និង សិង្ហបុរី បានក្លាយជាផ្នែកមួយរបស់ម៉ាឡេស៊ី។ ដោយឡែកប្រ៊ុយណេ មិនចូលរួមជាផ្នែកមួយនៃសហព័ន្ធម៉ាឡេស៊ីឡើយ ពោលគឺ ជ្រើសរើសបន្តនៅក្រោមអង់គ្លេស។

-ឆ្នាំ ១៩៦៥៖ សិង្ហបុរី បានប្រកាសឯករាជ្យពីសហព័ន្ធម៉ាឡេស៊ី។

-ឆ្នាំ ១៩៨៤៖ ប្រ៊ុយណេ ទទួលបានឯករាជ្យពីអង់គ្លេស។