រឿងរ៉ាវមួយចំនួនដែលអ្នកគួរតែដឹងពីកីឡាអុកចត្រង្គខ្មែរ

2018-05-08 02:46:22
ចំនួនមតិ 0 | ចំនួនចែករំលែក 0

ចន្លោះមិនឃើញ

មួយរយៈពេលចុងក្រោយនេះអុកចត្រង្គ ដែលល្បែងបូរាណវ័យចំណាស់របស់កម្ពុជា កំពុងតែផុលផុសឡើងវិញ ដោយមានដាក់ឱ្យប្រកួតជាលក្ខណៈជាតិ ដូចជាពានរង្វាន់ក្នុងពិធីអង្គរសង្ក្រាន្តកាលពីចូលឆ្នាំខ្មែរនាពេលកន្លងទៅ ក៏ដូចជាមានការគ្រោងជួយជ្រោមជ្រែងពីសហព័ន្ធកីឡាអុកអន្តរជាតិថែមទៀតផង។

កីឡាអុកចត្រង្គត្រូវបានរៀបចំធំៗពេលអង្គរសង្ក្រាន្ត

Sabay បានជួបសម្ភាសន៍ជាមួយលោក ឯម ហៀង ជាគណៈកម្មការប្រកួត និង ជាអ្នកស្រាវជ្រាវ អុកចត្រង្គមួយរូបនៅកម្ពុជា នាំយកបញ្ហាសំខាន់ៗ មួយចំនួនជុំវិញល្បែងចត្រង្គមកបង្ហាញឱ្យមិត្តៗទាំងអស់គ្នាបានដឹង។

ប្រវត្តិនៃអុកចត្រង្គ

មិនមានឯកសារណាមួយបញ្ជាក់ពីយុគសម័យដែលល្បែងអុកចត្រង្គកើតឡើងនោះទេ ប៉ុន្តែមានភស្តុតាងមួយចំនួនបង្ហាញថាល្បែងប្រភេទនេះធ្លាប់ពេញ និយមក្នុងសង្គមខ្មែរនាសម័យបូរាណ ដូចជា មានឆ្លាក់លើជញ្ជាំងប្រាង្គប្រាសាទអង្គរវត្ត ប៉ុន្តែបើមើលឱ្យចំទៅ អុកចត្រង្គមានមុនពេលកសាងប្រាសាទថែមទៀតផង។ តឹកតាងមួយទៀតសល់ពីសម័យមុនដែរគឺស្ថិតក្នុងរឿងព្រេងបុរាណ ដូចជា រាមកេរ្តិ៍ ឬរឿងកាកី រឿងធនញ្ជ័យ ជាដើម។

ឈៀវ បូរ៉ា កំពុងដើរ

ឯកសារ មួយចំនួនរួមទាំងវចនានុក្រមសម្ដេចសង្ឃរាជ ជួន ណាត បានបញ្ជាក់ថា អុកចត្រង្គគឺជាល្បែងសម្រាប់លេងឲ្យឈ្លាសវៃក្នុងកលឧបាយរបស់អ្នក ចម្បាំងក្នុងសម័យបុរាណ។ គេច្រើនហៅសម្ភារៈរបស់ល្បែងនេះថា ក្ដារចត្រង្គ កូនចត្រង្គ ក្រឡាចត្រង្គ លេងចត្រង្គ អុកចត្រង្គ ជាដើម។

សន្តាននៃអុកចត្រង្គ

ល្បែងបាស្កា (បាសកា)៖ ជាល្បែងមួយប្រភេទដែលមានមេចំនួន២ ហើយទម្លាក់កូនទៅលើក្ដារដែលមានក្រឡាដូចជាអុកដែរ។ គេអាចហៅថា ល្បែងបាសកា ឬ លេងបាសកា។ មានពេលខ្លះគេសរសេរតាមការនិយាយក្លាយជា បាស្កា ក៏បានដែរ។

សុខ លឹមហេង ស្តេចអុកអង្គរសង្ក្រាន្តឆ្នាំ២០១៨

ល្បែងរែក៖ ស្រដៀងនឹងអុកចត្រង្គដែរ ខុសតែកូននិងការចាញ់ ហើយមានបែបឱ្យស៊ីរែកទាំងពីរខាង ឬ បើម្ខាងទាល់ច្រក ត្រូវអ្នកម្ខាងទៀតកៀបក្រសោបស៊ីទាំងបានទាំងអស់។ គេច្រើនហៅថាលេងរែក។

គោលបំណងនៃល្បែង

ត្រង់ នេះអាចបង្ហាញពីមូលហេតុឱ្យដឹងច្បាស់ថាហេតុអ្វីបានគេហៅថា «ល្បែងអុក»។ គោលបំណងសំខាន់នៃល្បែងនេះគឺស៊ី ឃុន (ស្ដេច)។ នៅពេលភាគីណាមួយដើរកូនចូលក្រឡាត្រូវស៊ីស្ដេច គេតែងតែប្រើពាក្យថា «អុក» អមដោយគោះខ្លាំងៗ។

តួអង្គសំខាន់ៗនៅក្នុងល្បែងអុកចត្រង្គ

ក្រឡា អុកចត្រង្គមានចំនួន៦៤ ក្រឡា ខណៈកូនទាំងសងខាងមានចំនួន៣២។ ក្នុងចំណោមកូនទាំងអស់មានតួនាទី និង មុខងារនៃការដើរខុសៗគ្នា៖

ស្ដេច ឬ ឃុន ៖ មានចំនួនម្ខាង ១ ដោយមានសិទ្ធដើរចំនួន ១ ក្រឡាជុំវិញខ្លួន ប៉ុន្ដែការចាប់ផ្ដើមដើរដំបូងត្រូវដើររាងអក្ស L ផ្កាប់។
នាង៖ មានចំនួន ម្ខាងមួយ តំណាងឱ្យអគ្គមហេសី របស់ស្ដេច ដោយមានសិទ្ធដើរចំហៀងក្រឡាជុំវិញខ្លួន ប៉ុន្ដែពេលចេញដំណើរដំបូង ដើរ ២ ក្រឡា។
គោល៖ ជាសេនាបតី ឬ មេទ័ព មានម្ខាង២។ តួអង្គមួយនេះមានសិទ្ធដើរចំហៀងក្រឡាជុំវិញខ្លួន និង ទៅមុខត្រង់។
សេះ៖ មានម្ខាង២ គឺតំណាងឱ្យទ័ពជើងគោក ដោយមានសិទ្ធដើរជាទម្រង់អក្សរ L ផ្ដាប់។
ទូក៖ មាន ម្ខាង២ គឺតំណាងឱ្យទ័ពជើងទឹក ដោយអាចដើរ ស្របក្រឡាជុំវិញខ្លួន ជៀសវាងតែមានកូនផ្សេងកាត់មុខប៉ុណ្ណោះ។
ត្រី៖ មានចំនួន ម្ខាង ៨ គឺតំណាងឱ្យសេនាទាហានរេហ៍ពល មានសិទ្ធដើរនៅក្រឡាចំហៀងខ្លួន។ ករណីត្រីដើរដល់ទីតាំងកម្រិតមួយពោលគឺទឹកដីឈរជើងដំបូងរបស់ ត្រីនៃភាគីម្ខាងទៀត ទើបឡើងឋានៈនៃការដើរដូច នាង។

លទ្ធផលនៃការប្រកួត

សម្រាប់ ការប្រកួតជាលក្ខណៈផ្លូវការដូចជា ប្រកួតថ្នាក់ជាតិ ឬ អន្តរជាតិ គណៈកម្មការតែងតែដាក់ម៉ោងកំណត់ក្នុងការប្រកួតព្រោះល្បែងមួយនេះ ត្រូវចំណាយពេលគិតយូរ។ ប៉ុន្តែករណីប្រកួតធម្មតា មិនមានកំណត់ពេលប្រកួតនោះទេ ហើយគេតែងតែគោរពតាមការកំណត់ថា៖

អុកងាប់៖ នៅពេលអុកទៅចំពេលស្ដេច អស់ក្រឡាដើរ ពោលគឺក្រឡាទាំងអស់សុទ្ធតែត្រូវជើងកូនគូបដិបក្ខស៊ី។ ជាលទ្ធផលគឺត្រូវចាញ់គេ។
អុកអាប់៖ នៅពេលអុកទៅស្ដេចអស់ក្រឡាដើរ បានន័យថាដើរទៅណាមិនរួចដោយនៅជុំវិញមានកូនផេ្សងទៀត គេសន្មតថាលទ្ធផលស្មើគ្នា។

ករណីរាប់កូន

ប្រសិន បើភាគីម្ខាងនៅសល់កូនច្រើន ហើយមានប្រៀបលើភាគីម្ខាងទៀត គេចាំបាប់ត្រូវតែរាប់កូនកំណត់ក្រឡាសម្រាប់ដើរឱ្យដើម្បី ឱ្យមានតុល្យភាពក្នុងកាលេង។ ការរាប់កូនគឺគិតចាប់ពីកូននៅសល់ បូកជាមួយនិងចំនួនកូនដែលត្រូវរាប់ឱ្យដើរ។

ចំនួនកូនដែលត្រូវរាប់មានដូចជា

ករណីសល់ទូក ១ ត្រូវរាប់ចំនួន ១៦ ក្រឡា (ទូក ២ រាប់ ៨ ក្រឡា)
ករណីសល់គោល ១ ត្រូវរាប់ចំនួន ៤៤ ក្រឡា (គោល ២ រាប់ ២២ ក្រឡា)
ករណីសល់សេះ ១ រាប់ចំនួន ៦៤ ក្រឡា (សេះ២ រាប់ ៣២)
ចំពោះត្រី គេមិនរាប់ទេ តែបើសល់ត្រូវរាប់ពី១ ដល់ ៦៤ ក្រឡា ។

យោងតាមការឱ្យដឹងពីឯកឧត្តម វ៉ាត់ ចំរើន អគ្គលេខាធិការគណៈកម្មាធិការជាតិអូឡាំពិកកម្ពុជា បានឱ្យដឹងកាលពីពេលកន្លងមកថា ល្បែងអុកអាចជួយឱ្យមនុស្សប្រមូលអារម្មណ៍បានល្អ ជាពិសេសជួយបង្កើនការគិត រហូតដល់ប្រទេសរីកចម្រើនមួយចំនួន បានដាក់ក្នុងកម្មវិធីសិក្សាដល់សិស្សរបស់គេទៀតផង។ លោកបន្ថែមថាក្មេងមួយចំនួនអាចកាត់បន្ថយសកម្មភាពលេងច្រើន របស់គេ ដោយនៅនឹងតែមួយកន្លែង ពេលចេះលេងអុក៕